E-Semantiek

Uit ASTRA
Naar navigatie springen Naar zoeken springen


Icon-e-semantiek.png

Ordening

Betekenis en bronnen

Beschrijving

E-Semantiek betreft het informationele kennisdomein, de bibliotheek van begrippen, definities en bronnen van en voor de keten.

Toelichting

Zonder afgesproken begrippen, verantwoordelijkheden en bronnen voor informatieobjecten is communicatie niet mogelijk.


Aanwijzing.png

Alle afspraken over betekenissen, bronnen, nummerstelsels, afleidingsregels, grondslagen, doelen, processen en diensten zijn op één plaats, de te ontwikkelen SRK-Repository, te vinden[1].


Zie ook Informatie-uitwisseling voldoet aan ketenbrede modellen (BSA01) en SRK-Repository bron voor algoritmes op ketenniveau (BSA13).

De SRK-Repository, met alle bijbehorende processen is de kern van E-Semantiek. De reikwijdte omvat meer dan de primaire associatie met het Canoniek DataModel Strafrechtketen (CDM).

Onder het bereik van E-Semantiek valt:

Werkingsgebied Verantwoordelijkheid Toelichting
Het (laten) onderhouden en publiceren van informatieobjecttypen
  1. SRK Thesaurus;
  2. Actorrollen;
  3. Processen, oorspronkelijke diensten en informatiediensten onderling gerelateerd en gerelateerd aan actorrollen en verantwoordelijkheden, grondslagen en doelbinding
    1. Producten- en dienstencatalogi;
  4. Gegevensmodellen (op verschillende lagen) met daarin opgenomen:
    1. Nummerstelsels en wijze van uniciteit;
    2. Afleidingsregels;
    3. Referentiegegevens;
    4. Stamdata.
  5. Informatieproducttypen inclusief verantwoordelijkheden, doelbinding en grondslagen, gerelateerd aan oorspronkelijke diensten en informatiediensten.
    1. Attenderingen, afspraken vallen hier ook onder.
  6. (Archief) Metadatastandaarden;
  7. Afleidingsregels voor communicatie met ketenpartijen buiten de strafrechtketen (zoals Migratieketen, Zorgketen en Burgerdomein). Inclusief de verantwoordelijke voor de afleidingsregel. Omvat omzetting van coderingsregels, syntax en labels;
  8. Gegevenswoordenboeken;
  9. Berichtenboeken gekoppeld aan processen en informatiediensten;
  10. Standaarden voor modellering en vastlegging van bovenstaande in E-Semantiek;
  11. Begrippenlijst.

Van elke type in E-Semantiek dient bekend te zijn: wie is verantwoordelijk voor de inhoud, wie stelt de definitie (type) en verdere afspraken vast, wie daarvoor wordt geraadpleegd, wat de wijzigingsprocedure is, wat de geldigheidsperiode is en welke beschikbare ondersteuning beschikbaar is. Hierdoor ontstaan een catalogus van beschikbare informatieobjecten, waar deze voor wie op welke grondslag voor welk doel zijn te verkrijgen. Ook de verantwoordelijke voor de definitie ligt hier vast [2]

Zie ook: Informatie-uitwisseling beschreven in PDC (BSA06) en Verantwoordelijkheden informatieproducttype duidelijk (BSA10)

Komen tot en beheren van afspraken
  1. Voor bovenstaande organiseert E-Semantiek de afstemming en ondersteuning van het proces tot vaststelling. Overlegtafels worden georganiseerd langs de indeling van de informatiedomeinen.;
  2. Afstemming met andere ketens;
  3. Adviseren over in wet- en regelgeving te hanteren semantiek.
Beheren van referentiegegevens, codestelsels, master- of stamdata (w.o. grondslagenregister)[3] Dit is beheer op het instance niveau van de referentiegegevens.


Aanwijzing.png Afspraken worden ondersteund met modellen. Voor het CDM dient methodisch aangesloten te worden op rijksstandaarden voor semantisch modelleren en op de concepten van linked-data[4].

Aanpassingen en uitbreidingen dienen tijdig plaats te vinden. In samenwerking met het programma Ketenvoorzieningen worden knelpunten en ambities verder verkend.


Aanwijzing.png E-Semantiek is niet de plaats voor een ketenbrede voorziening voor “melding gerede twijfel”. Dit is een bedrijfsproces en overstijgt daarmee een ketencommunicatievoorziening. Hier ligt een ketensteunpuntvoorziening voor de hand in aansluiting op ondersteuning voor foutherstel.



Questionmark.png Punt van discussie en nader onderzoek: in welke mate draag E-Semantiek bij aan het verbeteren van de kwaliteit van gegevens? Bijvoorbeeld door het beschikbaarstellen van toetsingsinstrumenten, kwaliteitscontroles en rapportages.


Architectuur

Toetsingskader items[brontekst bewerken]

 IDStatementType
Aangeven verantwoordelijke partij voor informatieBSA04Van informatieproducttypen, bronobjecttypen en afleidingsregels is aangegeven wie de verantwoordelijke partij is, en in welke context die gebruikt mogen worden.Aanwijzing
Afleidingsregels voor afgeleide gegevensBSA03Voor ieder afgeleid gegeven is de afleidingsregel geformuleerd.Aanwijzing
Doelbinding/grondslag vastgesteld voor verstrekking informatieproductBSA11Van ieder informatieproducttype is vastgesteld en ketenbreed raadpleegbaar op grond van welke doelbinding(en) en grondslag(en) het informatieproduct verstrekt mag worden.Aanwijzing
Gebruikmaken van CDM voor ketenveranderinitiatievenBSK01Alle ketenveranderinitiatieven maken voor het definiëren van hun semantiek en syntax gebruik van het CDM.Richtlijn/standaard
Handelingsperspectief voor 'terugmelding in behandeling'BSG03Wat te doen zolang de terugmelding in behandeling is of het ongewenst resultaat oplevert: sla een verbetering lokaal op t.b.v. gebruik binnen de eigen ketenpartner, maar wijzig niet het ontvangen bronobject (want die kan worden overschreven bij nieuwe ontvangst)Practice
Informatie-uitwisseling beschreven in PDCBSA06Ieder informatieproducttype, de samenstelling ervan uit gegevenselementtypen en de representatietypen waarin het informatieproduct kan worden uitgewisseld, is beschreven in de producten- en dienstencatalogus (PDC).Aanwijzing
Informatie-uitwisseling voldoet aan ketenbrede modellenBSA01Alle begrippen en informatieobjecttypen die worden uitgewisseld in of met de StrafRechtKeten voldoen aan ketenbrede modellen en gegevenswoordenboeken.Aanwijzing
Informatieobjecten voorzien van metadateringBSA07Informatieobjecten zijn voorzien van metadatering, conform het informatiemodel KDAAanwijzing
KetenreferentiegegevensBSA05Voor ketenreferentiegegevens wordt gebruik gemaakt van de voor de Strafrechtketen bepaalde informatiebronnen.Aanwijzing
Niet wijzigen van ontvangen bronobjectenBSA09Ontvangen bronobjecten mogen door andere ketenpartners gebruikt worden binnen hun grondslag en doelbinding, maar niet door die gebruikende ketenpartners gewijzigd.Aanwijzing
Objecttype goed gedefinieerdBSA02Ieder objecttype is goed gedefinieerd.Aanwijzing
SRK-Repository bron voor algoritmes op ketenniveauBSA13SRK-Repository is de authentieke bronlocatie voor de algoritmes die op ketenniveau worden gebruikt.Aanwijzing
Vastleggen relaties tussen verschillende identificatiekenmerken van dezelfde objecttypeBSA12Relaties tussen verschillende identificatiekenmerken van dezelfde objecttypen zijn vastgelegd.Aanwijzing
Verantwoordelijkheden informatieproducttype duidelijkBSA10Van ieder informatieproducttype dat wordt uitgewisseld in de keten is duidelijk wie verantwoordelijk is voor:
  • het leveren van het informatieproduct (informatieleverancier),
  • het produceren en afleveren van het informatieproduct (informatieproducent),
  • de inhoud van het informatieproduct (de bronhouder(s) van de bronlocaties van waaruit het informatieproduct wordt samengesteld).
    		• Aanwijzing
    Verantwoordelijkheid voor oorsprongobjectenBSA08Oorsprongobjecten worden in de oorspronglocatie onder de verantwoordelijkheid van een ketenpartner (oorspronghouder) beheerd.Aanwijzing
    1. ↑ De implementatie kan gedistribueerd zijn
    2. ↑ De concrete invulling van de afspraken 3.2, 3.3. en 3.4 uit EA JenV m.b.t. betekenis en verantwoordelijke voor gegevens
    3. ↑ Het Bureau Referentiegegevens heeft een JenV-breed bereik. De strafrechtketen dient hiermee zeer nauw samen te werken.
    4. ↑ Bij de Nationale Politie is veel kennis over semantisch modelleren en linked-data.

    Plaats van waaruit de bronhouder bronobjecten ter beschikking stelt ten behoeve van het samenstellen van informatieproducten.

    Een op zichzelf staand geheel van gegevens met een eigen identiteit.

    Een systematisch gebruik van een logische reeks van tekens om objecten binnen een afgebakende of afbakenbare groep uniek te voorzien van een identificatiekenmerk.

    Een geheel deterministisch algoritme voor het uitrekenen van een (“afgeleid”) feit op basis van andere (zowel originele als afgeleide) feiten.

    Het leveren van een afgebakende prestatie van een persoon of organisatie (de dienstleverancier), die voorziet in een behoefte van haar omgeving (de dienstafnemer(s))

    Een eenheid van verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van bepaald gedrag, ongeacht bij welke partij die is ondergebracht

    Een bedrijfsdienst die een verandering bewerkstelligt in de werkelijkheid.

    Een bedrijfsdienst die informatieobjecten vastlegt, deelt of afleidt.

    Een eenheid van verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van bepaald gedrag, ongeacht bij welke partij die is ondergebracht

    Een systematisch gebruik van een logische reeks van tekens om objecten binnen een afgebakende of afbakenbare groep uniek te voorzien van een identificatiekenmerk.

    Een geheel deterministisch algoritme voor het uitrekenen van een (“afgeleid”) feit op basis van andere (zowel originele als afgeleide) feiten.

    De klasse van informatieproducten met overeenkomende eigenschappen.

    Partij die ketenpartner is of diensten levert aan of afneemt van een ketenpartner.

    Een geheel deterministisch algoritme voor het uitrekenen van een (“afgeleid”) feit op basis van andere (zowel originele als afgeleide) feiten.

    Vóórkomen van een objecttype

    Een uitdrukking van een feit

    De klasse van informatieproducten met overeenkomende eigenschappen.

    De klasse van bronobjecten met overeenkomende eigenschappen.

    Drager van rechten en verplichtingen

    Een uitdrukking van een feit

    De klasse van informatieproducten met overeenkomende eigenschappen.

    Een informatieobject, bedoeld als antwoord op een informatiebehoefte van een ketenpartij.

    Resultaat (van een dienst); voortbrengsel van beroepsactiviteit

    Ketenpartij met primaire rol binnen de SRK

    Een informatieobject dat een ketenpartij (als grondstof) ter beschikking stelt ten behoeve van het samenstellen van één of meer informatieproducten.

    De manier waarop informatie-inhoud uitgedrukt wordt.

    Resultaat (van een dienst); voortbrengsel van beroepsactiviteit

    De klasse van informatieobjecten met overeenkomende eigenschappen.

    Plaats van waaruit de bronhouder bronobjecten ter beschikking stelt ten behoeve van het samenstellen van informatieproducten.

    Een informatieobject dat een ketenpartij (als grondstof) ter beschikking stelt ten behoeve van het samenstellen van één of meer informatieproducten.

    Ketenpartij met primaire rol binnen de SRK

    De categorie van objecten met overeenkomende eigenschappen

    Een kwaliteitsattribuut van een informatieobject dat aantoont dat het informatieobject is wat het beweert te zijn, dat het is gemaakt of verzonden door de persoon of organisatie die beweert het te hebben gemaakt of verzonden en dat het is gemaakt en verzonden op het tijdstip als aangegeven bij het informatieobject.

    Plaats van waaruit de bronhouder bronobjecten ter beschikking stelt ten behoeve van het samenstellen van informatieproducten.

    Systematisch stelsel voor het uitvoeren van rekenkundige bewerkingen en de volgorde daarvan

    Kenmerk waarmee je een object uniek kunt aanduiden

    De categorie van objecten met overeenkomende eigenschappen

    Dienstleverancier verantwoordelijk voor het leveren van een informatiedienst aan één of meerdere informatieafnemers.

    Actor die verantwoordelijk is voor het (namens de informatiedienstverlener) produceren en afleveren van een informatieproduct aan een informatiegebruiker.

    Actor die verantwoordelijk is voor de kwaliteit van en de rechtmatige toegang tot een bronobject.

    Plaats van waaruit de bronhouder bronobjecten ter beschikking stelt ten behoeve van het samenstellen van informatieproducten.

    Actor die voor het eerst een informatieobject in een bepaalde representatie formuleert, als direct gevolg van de uitvoering van een oorspronkelijke dienst

    Actor die verantwoordelijk is voor de kwaliteit van en de rechtmatige toegang tot een oorsprongobject.

    Overgenomen van "https://www.astraonline.nl/index.php?title=E-Semantiek&oldid=8208"