Tijdreizen

Welke gegevens waren beschikbaar op het moment van raadplegen of beslissen? En is dat later terug te vinden? Kortom: “Wat wist de professional op dat specifiek moment in tijd?” en wellicht “Wat had de professional kunnen, of wellicht moeten, weten?”. Terugkijken in de tijd is nodig voor het afleggen van verantwoording, foutherstel, leren, verbeteren, etc. Het vraagstuk van “tijdreizen”.

Tijdreizen toegelicht Het moment van verstrekken (t) door of raadplegen van een bron bepaalt de informatiepositie van de afnemer. Wat nu als over een week (t+1) dezelfde bron over hetzelfde wordt bevraagd en de bronfeiten zijn veranderd? Dan krijgt de afnemer, in de huidige situatie, andere informatie en is veelal niet meer te zien hoe de informatie op moment (t) was. Dat roept het probleem op: “wat wist je op dat specifieke moment (t) in tijd?”. Lastig als je moet verantwoorden op grond van welke informatie een beslissing is genomen. Waarbij ook nog onderscheid gemaakt moet worden tussen de juridische (materiele) en administratieve (formele) stand van zaken. Een voorbeeld: het kan zijn dat persoon N op 1-2-2020 op een zitting veroordeeld is, terwijl dat pas op 7-2-2020 wordt geadministreerd. Als op 6-2-2020 wordt gevraagd naar de veroordelingen van N dan is het administratieve antwoord “niet bekend” want de juridische werkelijkheid is nog niet vastgelegd. Als op 8-2, na de vastlegging, de vraag wordt gesteld hoe de stand was op 6-2-2020 zal het antwoord zijn “veroordeeld op 1-2-2020, administratief nog niet want vastgelegd op 7-2-2020.”. Waarmee de informatiepositie op 6-2-2020 herleid kan worden. De medewerker kon op 6-2 niet weten dat persoon N veroordeeld was. (tenzij de medewerker bij de zitting op 1-2 was). Voorgaande impliceert dat dezelfde software en autorisaties worden gebruikt. Het gaat niet alleen om de gegevens als ook om de techniek voor ontsluiting.

Het overgrote deel van de informatiesystemen in de strafrechtketen is ongeschikt om “terug te gaan in de tijd”, laat staan in samenhang over de gehele keten. Het is niet te verwachten dat op afzienbare termijn samenhangend digitaal “tijdreizen” in de strafrechtketen mogelijk is. Als het al mogelijk is om sluitend terug te gaan in de tijd.

Het is aan de ketenpartner om informatieobjecten voor het afleggen van verantwoording zelf te bewaren. Een ketenpartner kan hiervoor niet leunen op de andere ketenpartner, tenzij hierover nadere dienstverleningsafspraken zijn gemaakt. De aansprakelijkheid blijft bij de ketenpartner die zich moet kunnen verantwoorden.

Populair gezegd: tijdreizen is op ketenniveau (voorlopig) niet mogelijk. Dus: ontwerp informatie (keten)processen vanuit het bewustzijn dat tijdreizen niet mogelijk is en tref voorzieningen om verantwoording af te kunnen leggen. We voorkomen hiermee onnodige complexiteit en respecteren de rechtsstatelijke- en archiefverantwoordelijkheden.

Voor nieuwe informatiesystemen cq. -toepassingen is het wel aanbevolen om gebeurtenisgedreven te ontwerpen en te ontwikkelen i.p.v. toestandsgericht. Concreet: baseer administraties dan niet zozeer op toestanden (zoals verdachte, laatste verblijfadres, aanwezig-in-detentie), maar op resultaten van diensten (zoals beoordeling betrokkenheid, verhuizen / verhuizing doorgeven, in detentie nemen, ontsnapping waarnemen, aanwezigheid constateren). Dan is het informatiekundig mogelijk de toestand op een bepaald moment af te leiden, terwijl alle aanleidingen die die toestand tot stand brachten ook beschikbaar en traceerbaar zijn in de administratie.

Maak alleen, indien vanuit businessperspectief zinvol, onderscheid tussen de materiële en formele historie. Materiële historie geeft aan wanneer een verandering is opgetreden in de werkelijkheid. Formele historie geeft aan wanneer in de administratie een verandering is verwerkt.

(Wettelijke) registers in de strafrechtketen worden gebeurtenisgedreven ingericht en maken onderscheid tussen de materiële en formele historie zodat vastleggingen en wijzingen in tijd te volgen zijn.

Een uitdrukking van een feit

Plaats van waaruit de bronhouder bronobjecten ter beschikking stelt ten behoeve van het samenstellen van informatieproducten.

Dienstafnemer die verantwoordelijk is voor het in ontvangst nemen van een informatieproduct.

Actor die het resultaat van een dienst in ontvangst neemt.

Ketenpartij met primaire rol binnen de SRK

Een op zichzelf staand geheel van gegevens met een eigen identiteit.

Het leveren van een afgebakende prestatie van een persoon of organisatie (de dienstleverancier), die voorziet in een behoefte van haar omgeving (de dienstafnemer(s))