Ontstaansgeschiedenis en mijlpalen SRK Architectuur
Q1-2018: Start Strafrechtketen Architectuurraad (SRK-AR)[bewerken | brontekst bewerken]
Een citaat uit de nota waarmee de "inzet architectuur voor de sturing van de Keteninformatisering van de Strafrechtketen" in gang wordt gezet:
Het gezamenlijk veranderen in een keten van samenwerkende organisaties is vergelijkbaar met gezamenlijk reizen met een gezelschap. Dat lukt het beste als er overeenstemming bestaat bij de leden van het gezelschap over de bestemming, de vertreksituatie en de spelregels om tijdens de reis het beeld van de bestemming bij te stellen. Op deze wijze werkt een ketenarchitectuur om de gezamenlijke verandering van de keten te sturen. De Ketencoördinatiegroep Informatievoorziening Strafrechtsketen (KIS) heeft besloten om de beoogde verandering van de informatie-uitwisseling in de Strafrechtketen onder architectuur te laten plaatsvinden. De KIS heeft hiertoe informatie/enterprise-architecten van de ketenpartners bijeengebracht met de opdracht om een ketenarchitectuur (doelarchitectuur) op te stellen die het BKB gezamenlijk in staat telt de beoogde ketenuitkomst te definiëren en de leden van het BKB in staat stelt hiermee de benodigde veranderingen in de eigen organisatie aan te laten sluiten op de ketenverandering.
Zo'n prachtige ambitie (in onvervalst ambtelijk proza), daar wilden de desbetreffende informatie/enterprise-architecten van de ketenpartners wel aan meewerken. En zo startte het SRK-AR reisgezelschap met haar opdracht.
Q2-2019: Strategische doelen SRK[bewerken | brontekst bewerken]
Wat willen we samen met de Strafrechtketen bereiken? Op basis van een groot aantal onderzoeksrapporten en werk van voorgaande gremia, starten we met de SRK-AR om het gedeelde beeld over de doelen van de strafrechtspleging en de bijbehorende informatievoorzieningsdoelen voor de SRK op te stellen. Gedurende een aantal iteraties en in intensief overleg met de toenmalige leden van de KIS wordt de doelenboom steeds verder verfijnd en van gefundeerde beschrijvingen voorzien.
Zie de pagina Doelenboom voor de rapporten die het meest relevant zijn geweest voor het opstellen van deze doelen en de modelmatige uitwerking van de strafrechtketendoelen.
Q3-2019: Samengaan USB-Architectuurraad met SRK-Architectuurraad[bewerken | brontekst bewerken]
De scope van de strafrechtketen betreft de strafrechtspleging vanaf het moment dat de ketenpartners een strafbaar incident in behandeling nemen, via opsporing, vervolging, berechting en uitvoering straffen tot aan re-integratie van daders en nazorg van slachtoffers. In de programmastructuur voor implementatie van de USB-wet was al voorzien in een bestuurlijk gremium, het Coördinerend Beraad Executie (CBE) en een USB Architectuurraad (USB-AR). Diverse ketenpartners, zoals het OM en de Politie, voeren hun werkzaamheden zowel aan de "voorkant" als aan de "achterkant" van de strafrechtketen uit. Hierdoor nemen de architecten van die organisaties deel aan 2 overlappende architectuurraden, terwijl de in te richten ketenprocessen en IV sterk verweven zijn. In overleg met OGB en het CBE is afgesproken om de USB-AR en de SRK-AR samen te voegen tot één geïntegreerde SRK-AR die zich op de gehele strafrechtketen richt en haar werkzaamheden uitvoert voor zowel het OGB als het CBE. Het reisgezelschap verwelkomt de extra leden.
Q4-2019: Architectuurprincipes SRK[bewerken | brontekst bewerken]
Volgens de "traditionele" Enterprise Architectuur aanpak worden (6 tot 8) Hoofdprincipes geformuleerd die bijdragen aan de realisatie van de ketendoelen, zodat daarmee de inrichting van de keten-IV op hoofdlijnen kan worden gestuurd. De SRK-AR heeft deze aanpak gevolgd door reeds bestaande principes van de verschillende SRK ketenpartners samen te brengen, deze te ontdubbelen en te harmoniseren op terminologie. Hiermee ontstond een "bottom up" conceptversie van de strafrechtketenprincipes. Door deze principes vervolgens te relateren aan de strategische ketendoelen werden omissies vastgesteld en konden de principes verder verfijnd worden op hun richtinggevende werking voor deze ketendoelen.
In Q4 2019 werd tegelijkertijd door de bestuurders in het opdrachtgeversberaad (OGB) gewerkt aan de (Bestuurlijke) Leidende principes digitalisering SRK. Deze principes hadden een ander doel, de term principe die gebruikt werd was wel identiek. Om in de SRK verwarring over dit homoniem te voorkomen hebben we besloten ‘onze’ (SRK-AR) leidende principes te herdopen naar Architectuurprincipes Strafrechtketen.
De Leidende principes hebben nog wel geleid tot uitbreiding van de Architectuurprincipes met het principe van Rechtsstatelijkheid, dat extra richting geeft aan de wijze van organiseren en samenwerken in de SRK. Merk op dat dit principe een zeer sterke doorwerking heeft in de KDA en de oplossingskeuzes!
Q1-2020: ASTRA Online wiki gaat live[bewerken | brontekst bewerken]
De interesse voor de opgeleverde documenten en andere producten van de SRK-AR neemt inmiddels toe, bijvoorbeeld bij solution architecten en projectleiders van de ketenpartners. Maar hoe verspreiden we dit materiaal naar de betreffende medewerkers bij de ketenpartners als de organisaties niet allemaal onder 1 ministerie vallen? We bedenken allerlei mogelijkheden en komen uiteindelijk uit bij de wiki-tools die de NORA gebruikt. Na enig overleg met het kernteam van de NORA en de experts van de Wiki-tools nemen we het besluit om de ASTRA-wiki te openen, als nieuwe dochter van de NORA. Wel even spannend voor een aantal betrokkenen, omdat ASTRA een publiek toegankelijke wiki is. Open Overheid vraagt blijkbaar wat gewenning in het denken over open informatiedeling, zelfs als de informatie niet privacygevoelig is.
Q3-2020: Ketendoelarchitectuur (1.0)[bewerken | brontekst bewerken]
Gedurende het 2e kwartaal is er hard gewerkt om de belofte van de SRK-AR aan de bestuurders in het OGB waar te maken en een eerste versie van de Ketendoelarchitectuur Strafrechtketen (KDA) op te stellen. In talrijke intensieve werksessies met de leden van de SRK-AR worden de relevante architectuuronderwerpen bediscussieerd en onder de bezielende leiding van een hoofd-penvoerder gevormd tot een samenhangend document. De SRK-AR leden handelen daarbij vanuit hun eigen kennis en expertise en gebruiken tevens hun liaison-rol naar hun achterban. De AR leden komen van Politie, het Openbaar Ministerie, de Rechtspraak, Reclassering Nederland, de Koninklijke Marechaussee, Justid, Dienst Justitiële Inrichtingen, Centraal Justitieel Incassobureau, Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming en de ketenondersteunende afdelingen Bureau Ketenregie en Directie Strafrechtketen beiden ondergebracht bij het ministerie van JenV.
Het document wordt in de OGB-vergadering van 8 juli 2020 besproken en door de voorzitter vastgesteld als concept sturingskader. Na brede toetsing bij de verschillende ketenpartnerorganisaties en door het Architectuurforum JenV wordt het document met een positief advies van de OGB ingebracht in het BKB voor bestuurlijke vaststelling. Het BKB bekrachtigt in haar vergadering van 10 september 2020 de Ketendoelarchitectuur 1.0 als sturingskader voor de Strafrechtketen.
De KDA richt zich op de keten, daarmee is deze architectuur anders dan een architectuur voor een individuele organisatie. Aspecten als eigen verantwoordelijkheid van de ketenpartners, in de strafrechtketen extra onderstreept door rechtsstatelijkheid, en uitwisseling met andere ketens of netwerken vragen een sterk accent op uitwisselbaarheid (interoperabiliteit) en de afspraken daarover. Het Europees Interoperabiiteitsraamwerk is gekozen als erkend raamwerk om de scope van de KDA te duiden.
Q1-2021: Positionpaper Ketencommunicatievoorzieningen[bewerken | brontekst bewerken]
Gedurende de maanden na uitbrengen van de KDA 1.0 bleek, bijvoorbeeld bij het bespreken van het programmaplan ketenvoorzieningen, dat er verschillende interpretaties bestonden over wat de SRK-AR bedoelde met de Ketencommunicatievoorzieningen (KCV). Om deze beelden eenduidiger en concreter te maken werd, in aanvulling op de KCV toelichting de KDA, een position paper uitgebracht en aangeboden aan het OGB. Hiermee kon de bespreking van het programmaplan en halfjaarplan van programma ketenvoorzieningen beter worden gevoerd. Het position paper KCV is een aanvulling op de KDA, en is een voorloper van de KDA verdieping die in Q4-2021 zal uitkomen.
Q2 2021: Toetsingskader KDA[bewerken | brontekst bewerken]
Met het Toetsingskader Ketendoelarchitectuur (KDA) geeft de SRK-AR handvatten aan projecten en programma’s hoe de KDA toe te passen. Om tegemoet te komen aan de vele vragen hiernaar leveren we in Q2 2021 eerste versie op, met het devies: Er is stof genoeg; tegelijkertijd zijn er nog thema’s leeg, er is ruimte voor verbeteren en uitbreiden. Dat komt het best tot stand door de concepten van de KDA en het toetsingskader te gebruiken in de praktijk.
Het betreft een toetsingskader voor de architectuur van een project of voorziening beschouwd vanuit het perspectief van de Ketendoelarchitectuur (KDA). Dit kader is niet alleen bedoeld als toetsingskader achteraf en zeker ook als wegwijzer vooraf: “Hoe kan dit veranderinitiatief bijdragen aan interoperabiliteit in de Strafrechtketen?” Het toetsingskader beschrijft uiteenlopende aanwijzingen: voor het ontwerp van processen en diensten, het expliciteren van verantwoordelijkheden, van het gebruik van voorzieningen, het onder beheer brengen van afspraken tot te gebruiken standaarden. Het reikt daarmee verder dan de traditionele PSA of SAD. Aanwijzingen kunnen op verschillende momenten in de tijd met veranderende diepgang worden getoetst. Het toetsingskader is alleen einde project te gebruiken als een KDA-conformiteitstoets, wat nog kan leiden tot identificeren en inplannen van wegnemen van architectuurschuld.
Q2-2021: Transitiestrategie SRK[bewerken | brontekst bewerken]
De SRK Transitiestrategie beschrijft een aanpak om te komen van het huidige verknoopte en inflexibele IV-landschap naar de beoogde informatievoorziening in lijn met de KDA. Dit is een proces van continue verbeteren in kleine beheerste stappen. Gezien de scope van de KDA, uitgedrukt in de EIF lagen, richt deze transitiestrategie zich met name op verbetering van de technische- en semantische interoperabiliteit. De samenhang met de bovenliggende EIF lagen (juridisch en business) begint wel steeds meer onderwerp van gesprek te vormen. Aanleiding voor de SRK-AR om meer aandacht gaan te besteden aan deze aansluiting.
Q4-2021: KDA verdieping[bewerken | brontekst bewerken]
Bij het vaststellen van de KDA 1.0 in 2020 is gesteld dat de KDA nooit "af" is. Onderdelen zoals ketencommunicatievoorzieningen en transitie waren in de KDA 1.0 nog open. Ook kreeg de SRK-AR bij het uitdragen en bespreken van de KDA met projecten en opdrachtgevers vragen om verduidelijking en verdieping. Thema’s als rechtsstatelijkheid, digitale soevereiniteit en keteninformatisering verdienen een extra duiding. Deze aanvullingen en verduidelijkingen zijn uitgewerkt in de KDA Verdieping. De Verdieping KDA bevat geen herzieningen t.o.v. de KDA 1.0, wel aanvullingen en verduidelijkingen. De inhoud van de KDA 1.0 is daarmee niet veranderd en blijft geldig zoals vastgesteld.
De KDA verdieping moet in samenhang gezien worden met eerder producten van de SRK-AR, zoals de KDA 1.0, het Toetsingskader, de Transitiestrategie en het Position paper Ketencommunicatievoorzieningen. Het beschrijft hoe de relatie tussen het juridische ketenproces en de informatie-uitwisseling kan worden gelegd, welke patronen van informatie-uitwisseling daarvoor moeten worden toegepast en hoe de juridische waarborgen als authenticiteit van de uitgewisselde/gekopieerde gegevens kan worden ondersteund. Het geeft extra toelichting op de ketencommunicatievoorzieningen en beschrijft de overeengekomen transitiestrategie om stapsgewijs de interoperabiliteit te verhogen.
Q1-2023: Handreiking Ketenbusinessanalyse (HKBA)[bewerken | brontekst bewerken]
Met de SRK-AR constateerden we dat projecten vertraagden door veelvuldige discussies over het ketenproces. Vaak was de oorzaak te vinden in onvoldoende concrete en veelal gedateerde inzichten over de verdeling van verantwoordelijkheden tussen ketenpartners. Tevens bleken ook de analyses van uitvoeringstoetsen onvolledig/ontoereikend. Onze verklaring hiervoor was dat de Ketenpartners moeite hebben met het uitvoeren van een ketenprocesanalyse. Om dit te verbeteren hebben we een Handreiking ketenbusinessanalyse (HKBA) ontwikkeld. Dit hulpmiddel ondersteunt een ketenprocesanalyse met de vertaling van (nieuwe) wetgeving of beleid en helpt duidelijkheid te geven in essentiële vragen zoals "Wie doet wat, wanneer en waarom?". Daarbij ook welke ketenpartij welke verantwoordelijkheid heeft voor ketendiensten en van wie die daarvoor afhankelijk is.
Q2-2023: ASTRA 2.0 - integratie van KDA-teksten[bewerken | brontekst bewerken]
Sinds de start van de SRK-AR zijn alle publicaties via documenten uitgebracht. Na vaststelling van deze documenten moet de tekst achteraf in de ASTRA wiki worden verwerkt. Met ASTRA 2.0 heeft de SRK-AR de relevante en duurzame inhoud van alle voorgaande producten verwerkt in de ASTRA Wiki. Dit vroeg een flinke redactie-inspanning, omdat de stijl van een Wiki niet identiek is aan de leesvolgorde van een doorlopend verhaal. Om deze redactieslag te voorkomen is het voornemen van de SRK-AR om nieuwe content direct vanaf de ASTRA wiki aan de ketengremia ter beschikking te stellen. Dit vraagt wel dat de status van de (bestuurlijke) vaststelling goed zichtbaar gemaakt moet worden in de Wiki.